Περί ανθρώπινης φύσης

Ο κανόνας για τους αναρχικούς είναι ότι η ανθρώπινη φύση χαρακτηρίζεται για τη ροπή της προς τη συνεργασία και τη σύναψη αγαθών σχέσεων με τους άλλους ανθρώπους∙ όποτε δεν συμβαίνει αυτό ευθύνεται η καταστροφική επενέργεια του κράτους και της εξουσίας. 

Emma Goldman - Η πραγματική σημασία του Αναρχισμού. - Διαβαστε εδω...

Πάντως, αυτή τη γενική θέση δεν τη συμμερίζονται εξίσου όλοι, και στις εξαιρέσεις δεν συγκαταλέγονται μόνον ατομικιστές αναρχικοί, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς τονίζουν την ανεξαρτησία και την αυτοδυναμία του ατόμου έναντι των απαιτήσεων του κοινωνικού συνόλου (Vincent, 2010, σ. 12.

 Kropotkin

Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες και διακεκριμένες αναρχικές προσεγγίσεις της ανθρώπινης φύσης είναι αυτή του Pyotr Kropotkin, ο οποίος είναι από τις σημαίνουσες μορφές του αναρχικού κινήματος του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Ο ρώσος αριστοκράτης, επηρεασμένος καθοριστικά από τις σχετικές έρευνές του στη Σιβηρία και στη Μαντζουρία, εκλαμβάνει τα ανθρώπινα όντα με όρους εξελικτικής βιολογίας.

Αποδέχεται ορισμένες γενικές θέσεις του Δαρβίνου, εντός της θεωρίας του οποίου κινείται, αλλά υποστηρίζει ότι η έμφαση στον ανταγωνισμό μεταξύ των ειδών και η ιδέα περί επικράτησης του ισχυρότερου είναι μονομερείς και υπερβολικά τονισμένες. Αντίθετα, ο Kropotkin διαπιστώνει ότι τα είδη που έχουν αναπτύξει συμβιωτικές και συνεργατικές σχέσεις διατηρούνται στη ζωή, ακμάζουν και ευημερούν. Στην πραγματικότητα, είναι αυτά ακριβώς τα είδη που έχουν τη μεγαλύτερη  επιβιωτική ικανότητα σε σχέση με τα υπόλοιπα. Και οι άνθρωποι έχουν εγγεγραμμένη στη φύση τους την

τάση για συγκρότηση δεσμών αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Αυτή όντως έχει εκδηλωθεί σε πρωτόγονες κοινότητες, σε χωριά, σε μεσαιωνικές πόλεις και στις συντεχνίες (Kropotkin, 2009).

Σε αυτό το πλαίσιο, ο θεσμός της κρατικής εξουσίας παρουσιάζεται ως μια παρέκκλιση από την εξελικτική πορεία του ανθρώπινου είδους, για το οποίο ωστόσο ο Kropotkin πιστεύει ότι εν τέλει θα συνεχίσει να πορεύεται με όρους συνεργασίας και αλληλοβοήθειας.

Peter Kropotkin - Η Κατάκτηση του Ψωμιού - Διαβαστε εδω...

Bakunin

Σημαντικά διαφορετική είναι η θεώρηση του Michail Bakunin, ο οποίος δεν εντοπίζει ούτε στην

ανθρώπινη φύση ούτε στην ανθρώπινη ιστορία κάποια εγγενή τάση προς μια αναρχική διευθέτηση. Αντίθετα, τονίζει τον ρόλο της ξαφνικής, απρόσμενης και αυτοσχέδιας δράσης των μαζών, οι οποίες λειτουργούν περισσότερο με το ένστικτο παρά με τη λογική. Ωστόσο, αυτό για τον Bakunin είναι καλοδεχούμενο, ακριβώς επειδή κρατά μια στάση αντιδιανοουμενίστικη. Εξ ου και εξυμνεί την «εξέγερση της ζωής εναντίον της επιστήμης» (Vincent, 2010, σ. 121).

Εντελώς διαφορετική είναι η προσέγγιση του Murray Rothbard και του αναρχοκαπιταλισμού.

Διαβαστε περισσοτερα εδω...