Gilles Deleuze Ο Μπερξονισμός (Le Bergsonisme):

Η Διάρκεια, η Μνήμη, η ζωτική Ορμή σηματοδοτούν τους μεγάλους σταθμούς της μπερξονικής φιλοσοφίας. Το αντικείμενο του ανα χείρας βιβλίου είναι ο καθορισμός της σχέσης μεταξύ των τριών αυτών εννοιών και της προόδου που προϋποθέτουν.

Η ε ν ό ρ α σ η είναι η μέθοδος του μπερξονισμού.

Η ενόραση δεν είναι αίσθημα ούτε έμπνευση, συγκεχυμένη συμπάθεια, αλλά μια επεξεργασμένη

μέθοδος και μάλιστα μια από τις πιο επεξεργασμένες μεθόδους της φιλοσοφίας. Έχει τους αυστηρούς κανόνες της, που αποτελούν αυτό που ο Μπερξόν αποκαλεί «ακρίβεια» στη φιλοσοφία.

Είναι αλήθεια ότι ο Μπερξόν επιμένει στο εξής: η ενόραση, όπως την εννοεί μεθοδικά, προϋποθέτει ήδη τη δ ι ά ρ κ ε ι α . «Οι θεωρήσεις αυτές σχετικά με τη διάρκεια μάς φαίνονταν αποφασιστικές. Βαθμιαία μας ώθησαν να αναγάγουμε την ενόραση σε φιλοσοφική μέθοδο.

Η ενόραση είναι άλλωστε μια λέξη την οποία διστάσαμε επί μακρόν να χρησιμοποιήσουμε». Ο Μπερξόν γράφει δε στον Χέφντινγκ [Höffding]:

«Τη θεωρία της ενόρασης, στην οποία εστιάζετε το ενδιαφέρον σας πολύ περισσότερο απ’ όσο στη

θεωρία της διάρκειας, τη συνήγαγα πολύ καιρό μετά από αυτήν».

Ωστόσο το πρώτο και το δεύτερο έχουν πολλές σημασίες. Είναι βέβαιο ότι η ενόραση έρχεται δεύτερη χρονικά σε σχέση με τη διάρκεια ή τη μνήμη. Εάν όμως οι έννοιες αυτέ δηλώνουν αφ’ εαυτών βιωμένες πραγματικότητες και εμπειρίες, δεν μας παρέχουν ακόμα κανένα μέσο για να τις

γ ν ω ρ ί σ ο υ μ ε (με ακρίβεια ανάλογη με αυτήν της επιστήμης).

Περιέργως μπορεί κανείς να πει ότι η διάρκεια θα παρέμενε μόνο ενορατική, με τη συνήθη σημασία της λέξης, εάν δεν υπήρχε ακριβώς η ενόραση ως μέθοδος, με την καθαυτό μπερξονική έννοια του όρου. Είναι γεγονός ότι ο Μπερξόν βασιζόταν στη μέθοδο της ενόρασης για να εδραιώσει τη φιλοσοφία ως απολύτως «ακριβή» θεωρητικό κλάδο [discipline], εξίσου ακριβή στον τομέα της όσο είναι η επιστήμη στον δικό της τομέα, εξίσου προεκτάσιμη και μεταδόσιμη όσο η ίδια η επιστήμη. Και οι σχέσεις μεταξύ Διάρκειας, Μνήμης και ζωτικής Ορμής θα παρέμεναν οι ίδιες ακαθόριστες από τη σκοπιά της γνώσης, δίχως τον μεθοδικό μίτο της ενόρασης.

Από όλες αυτές τις πλευρές, οφείλουμε να φέρουμε στο πρώτο πλάνο μιας παρουσίασης την ενόραση ως αυστηρή ή ακριβή μέθοδο

((Deleuze, 2010, 25-7)

Ο Νίκος Καζαντζάκης είχε παρακολουθήσει διαλέξεις του Μπεργκσόν κατά την παραμονή του στο Παρίσι. Αναφορά στον Γάλλο φιλόσοφο (ως Μπέρξον) γίνεται στο βιβλίο του «Αναφορά στον Γκρέκο» τον οποίο αντιπαραβάλλει με τον Φρίντριχ Νίτσε («όταν την άλλη μέρα, πήγαινα και άκουγα τη μαγική φωνή του Μπέρξον, η καρδιά μου γαλήνευε πάλι· ξόρκι μαυλιστικό τα λόγια του, μια μικρή πόρτα άνοιγε στα σπλάχνα της ανάγκης κι έμπαινε φως. Μα έλειπε η πληγή, το αίμα, ο μέγας αναστεναγμός, που γοητεύει τη νιότη· και ξαναπήγαινα κάτω από τις καστανιές να συναντήσω τον άλλο, αυτόν που πλήγωνε»). Η επιρροή του Μπεργκσόν στον Καζαντζάκη είναι ιδιαίτερα εμφανής στην Ασκητική.

•   Ανρί Μπερξόν: «Αυτή είναι η πιο υψηλή ευγένεια»  Διαβαστε εδω...

Gilles Deleuze, Félix Guattari
Καπιταλισμός και σχιζοφρένεια: Ο αντι-Οιδίπους

Τι είναι το ασυνείδητο; Δεν είναι ένα θέατρο, αλλά ένα εργοστάσιο, ένας τόπος και ένας φορέας παραγωγής. "Επιθυμητικές μηχανές": το ασυνείδητο δεν είναι ούτε εικαστικό, ούτε δομικό, αλλά μηχανογενές. Τι είναι το παραλήρημα; Είναι η ασύνειδη επένδυση ενός κοινωνικο-ιστορικού πεδίου. Παραληρούμε τις ράτσες, τις ηπείρους, τις κουλτούρες. Η "σχιζο-ανάλυση" είναι ταυτόχρονα η ανάλυση των επιθυμητικών μηχανών και των κοινωνικών επενδύσεων που εκτελούν αυτές οι μηχανές. -Τι είναι το οιδιπόδειο; Η ιστορία μιας μακρόχρονης "πλάνης", που μπλοκάρει τις παραγωγικές δυνάμεις του ασυνείδητου, τις κάνει να παίζουν σ' ένα θέατρο σκιών όπου χάνεται η επαναστατική δύναμη της επιθυμίας, τις φυλακίζει μέσα στο σύστημα της οικογένειας. Η "οικογενειοκρατία" υπήρξε το όνειρο της ψυχιατρικής· η ψυχανάλυση το κάνει πραγματικότητα και οι νεότερες μορφές της ψυχανάλυσης και της ψυχιατρικής δεν κατορθώνουν να το ξεφορτωθούν. Σωστή παρεκτροπή του ασυνείδητου, που μας εμποδίζει και να κατανοήσουμε και να ελευθερώσουμε τη διαδικασία της σχιζοφρένειας.

•   Gilles Deleuze, Félix Guattari - Τι είναι φιλοσοφία;  Διαβαστε εδω...