Η εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού το 19ο αιώνα, είναι ταυτόσημη με τις μεγάλες αλλαγές που γίνονται στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Ευρώπης. Η περίοδος απ’ το θάνατο του Μπετόβεν (1827), μέχρι το 1900, σφραγίζεται από ένα έντονο ρομαντισμό.
Ρομαντισμός από τα παλαιά γαλλικά: romance, ποίηση, μυθιστόρημα. Στη λογοτεχνία έχει την έννοια του μυθιστορηματικού, του παραμυθένιου, του φανταστικού.
Η μουσική της Ρομαντικής περιόδου, από τις αρχές του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 20ού, χαρακτηρίζεται από αυξημένη έμφαση προς τις εκτεταμένες μελωδικές γραμμές, καθώς και εκφραστικά και συναισθηματικά στοιχεία.
Musicians in the Orchestra, 1872, oil on canvas, by Edgar Degas
Οι μουσικές μορφές άρχισαν να διαφεύγουν από αυτές της Κλασικής περιόδου, και να εμφανίζονται ελεύθεροι σχεδιασμοί όπως νοκτούρνες, φαντασίες, και πρελούδια, όπου οι καθιερωμένες έως τότε ιδέες σχετικά με την έκθεση και ανάπτυξη των μελωδιών αγνοούνταν ή ελαχιστοποιούνταν.
Η μουσική έγινε περισσότερο χρωματική, παράφωνη, και τονικά έντονη, με τις μουσικές εντάσεις να αυξάνονται. Η τέχνη του τραγουδιού συνοδεία πιάνου ωρίμασε κατά την χρονική αυτή περίοδο, καθώς και οι επικές κλίμακες της όπερας με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Κύκλο των δαχτυλιδιών του Ρίχαρντ Βάγκνερ.
Μορφές, Μουσικά είδη
Φωνητική Μουσική: όπερα, λειτουργία, έργα για φωνή και ορχήστρα
Οργανική Μουσική: συμφωνία, κοντσέρτο, σονάτα, κουαρτέτο εγχόρδων, μουσική δωματίου, συμφωνικό ποίημα, μικρά έργα για πιάνο
Το αυξανόμενο ενδιαφέρον της μεσαίας τάξης σε όλη την Ευρώπη για την μουσική, οδήγησε στη δημιουργία σχολών και συνδέσμων για την εκμάθηση, εκτέλεση και διατήρηση της μουσικής. Το πιάνο, το οποίο εμφανίστηκε για πρώτη φορά με τη σημερινή μορφή του κατά την εποχή αυτή, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές με τη μεσαία τάξη, ενώ οι παλαιότερες συμφωνικές ορχήστρες της σύγχρονης εποχής ιδρύθηκαν αυτή την περίοδο.
Εθνικές Μουσικές Σχολές
Γκρικ 1843 - 1907 (Νορβιγική)
Σιμπέλιους 1865 - 1957 (Φινλανδική)
Σμέτανα 1824 – 1884
Ντβόρζακ 1841 – 1904 (Τσέχικη)
Γλίνκα 1804 – 1857 (Ρώσικη)
Μπαλακίρεφ (1837 - 1910)
Cesar Cui (1835 - 1918)
Modeste Moussorgsky (1839 - 1881)
Rimsky Korsakov (1844 - 1908)
Alexandre Borodine (1833 - 1887)
Tchaikowsky (1840 - 1893)
Ισαάκ Αλμπένιθ 1860 – 1919
Μ. ντε Φάλια 1876 – 1936
Γρανάδος 1867 - 1916 (Ισπανική)
Ντήλιους 1862 – 1934
Έλγκαρ 1857 – 1934 (Αγγλική)
Ο αριθμός των οργάνων που χρησιμοποιούνταν, ειδικά στις ορχήστρες, μεγάλωσε. Τα κρουστά απέκτησαν αυξημένη παρουσία, και τα χάλκινα όργανα είχαν περισσότερο προβεβλημένο ρόλο καθώς οι τεχνολογικές αναβαθμίσεις τους επέτρεπαν την αναπαραγωγή ενός ευρύτερου ηχητικού φάσματος.
Το μέγεθος της ορχήστρας -περίπου 40 κατά την Κλασική περίοδο- σχεδόν τριπλασιάστηκε με τους μουσικούς να φτάνουν πάνω από τους 100.
Η σοπρανο Rose Caron (1857 – 1930), ερωμενη του Georges Clemenceau
Ο ρομαντισμός αναπτύσσεται αντλώντας δύναμη από τις ρίζες της λαϊκής παράδοσης του κάθε έθνους. Το πνεύμα της εποχής είναι πλημμυρισμένο από το καυτό ενδιαφέρον για τον λαϊκό πολιτισμό. Αυτό κάνει την μουσική να εμπνέεται από τους λαϊκούς χορούς και τα λαϊκά τραγούδια.
Γενικά, ο 19ος αιώνας, ήταν γεμάτος από ένταση δράση σ’ όλους τους τομείς. Είναι η εποχή που αναπτύχθηκαν οι θετικές επιστήμες, η εποχή της γρήγορης τεχνικής ανάπτυξης, είναι η εποχή με τις βαθιές κοινωνικές αλλαγές. Δεν είναι τυχαιο λοιπον που δημιουργείται η σύγχρονη μουσικολογία, ως η προσπαθεια να ερευνηθει ολο το ευρος της μουσικης με επιστημονικα κριτηρια και μεθοδους.
Η μουσικη μελεταται μα παρισσοτερο ακουγεται. Η μεσαια ταξη, συνεχως αυξανομενη αριθμητικα, διεκδικει τους δικους της χωρους και τροπους διασκεδασης. Δημιουργειται αυτο που ονομαζεται λαϊκή μουσικη για να τη διαχωρίσουμε από τη λόγια.
Η ανακάλυψη της λαϊκής μουσικής συνδέεται με την αναζήτηση της ιδιαίτερης εθνικής ταυτότητας που χαρακτηρίζει την Ευρώπη των εθνών. Στις συνθέσεις του Σοπέν (1810-1849) συναντάμε φόρμες βασισμένες στη μουσική λαϊκή παράδοση της Πολωνίας. Στην Τσεχία και τη Σλοβακία, οι συνθέτες Σμέτανα (1824- 1884) και Ντβόρζακ (1841-1904) και στην Ισπανία ο Αλμπένιθ (1860-1909) και Γρανάδος (1867-1916) επηρεάζονται από τη λαϊκή μουσική των χωρών τους. Η δημιουργία εθνικής μουσικής σχολής στην Ελλάδα συνδέθηκε και με την αντιπαράθεση δημοτικιστών και καθαρευουσιάνων στις αρχές του αιώνα, με κυριότερους πρωτεργάτες το Διονύσιο Λαυράγκα, το Γεώργιο Λαμπελέτ, το Μάριο Βάρβογλη και το Μανόλη Καλομοίρη (Συμφωνία της Λεβεντιάς κ.ά.).
Καινουρια κεντρα διασκεδασης ανοιγουν και τα γραμμοφωνα εμφανιζονται στο τελος του αιωνα. Το τανγκο και η ρουμπα συναντουν το βαλς.
Ρομαντισμός από τα παλαιά γαλλικά: romance, ποίηση, μυθιστόρημα. Στη λογοτεχνία έχει την έννοια του μυθιστορηματικού, του παραμυθένιου, του φανταστικού.
Η μουσική της Ρομαντικής περιόδου, από τις αρχές του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 20ού, χαρακτηρίζεται από αυξημένη έμφαση προς τις εκτεταμένες μελωδικές γραμμές, καθώς και εκφραστικά και συναισθηματικά στοιχεία.
Musicians in the Orchestra, 1872, oil on canvas, by Edgar Degas
Οι μουσικές μορφές άρχισαν να διαφεύγουν από αυτές της Κλασικής περιόδου, και να εμφανίζονται ελεύθεροι σχεδιασμοί όπως νοκτούρνες, φαντασίες, και πρελούδια, όπου οι καθιερωμένες έως τότε ιδέες σχετικά με την έκθεση και ανάπτυξη των μελωδιών αγνοούνταν ή ελαχιστοποιούνταν.
Η μουσική έγινε περισσότερο χρωματική, παράφωνη, και τονικά έντονη, με τις μουσικές εντάσεις να αυξάνονται. Η τέχνη του τραγουδιού συνοδεία πιάνου ωρίμασε κατά την χρονική αυτή περίοδο, καθώς και οι επικές κλίμακες της όπερας με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Κύκλο των δαχτυλιδιών του Ρίχαρντ Βάγκνερ.
Μορφές, Μουσικά είδη
Φωνητική Μουσική: όπερα, λειτουργία, έργα για φωνή και ορχήστρα
Οργανική Μουσική: συμφωνία, κοντσέρτο, σονάτα, κουαρτέτο εγχόρδων, μουσική δωματίου, συμφωνικό ποίημα, μικρά έργα για πιάνο
Το αυξανόμενο ενδιαφέρον της μεσαίας τάξης σε όλη την Ευρώπη για την μουσική, οδήγησε στη δημιουργία σχολών και συνδέσμων για την εκμάθηση, εκτέλεση και διατήρηση της μουσικής. Το πιάνο, το οποίο εμφανίστηκε για πρώτη φορά με τη σημερινή μορφή του κατά την εποχή αυτή, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές με τη μεσαία τάξη, ενώ οι παλαιότερες συμφωνικές ορχήστρες της σύγχρονης εποχής ιδρύθηκαν αυτή την περίοδο.
Εθνικές Μουσικές Σχολές
Γκρικ 1843 - 1907 (Νορβιγική)
Σιμπέλιους 1865 - 1957 (Φινλανδική)
Σμέτανα 1824 – 1884
Ντβόρζακ 1841 – 1904 (Τσέχικη)
Γλίνκα 1804 – 1857 (Ρώσικη)
Μπαλακίρεφ (1837 - 1910)
Cesar Cui (1835 - 1918)
Modeste Moussorgsky (1839 - 1881)
Rimsky Korsakov (1844 - 1908)
Alexandre Borodine (1833 - 1887)
Tchaikowsky (1840 - 1893)
Ισαάκ Αλμπένιθ 1860 – 1919
Μ. ντε Φάλια 1876 – 1936
Γρανάδος 1867 - 1916 (Ισπανική)
Ντήλιους 1862 – 1934
Έλγκαρ 1857 – 1934 (Αγγλική)
Ο αριθμός των οργάνων που χρησιμοποιούνταν, ειδικά στις ορχήστρες, μεγάλωσε. Τα κρουστά απέκτησαν αυξημένη παρουσία, και τα χάλκινα όργανα είχαν περισσότερο προβεβλημένο ρόλο καθώς οι τεχνολογικές αναβαθμίσεις τους επέτρεπαν την αναπαραγωγή ενός ευρύτερου ηχητικού φάσματος.
Το μέγεθος της ορχήστρας -περίπου 40 κατά την Κλασική περίοδο- σχεδόν τριπλασιάστηκε με τους μουσικούς να φτάνουν πάνω από τους 100.
Η σοπρανο Rose Caron (1857 – 1930), ερωμενη του Georges Clemenceau
Ο ρομαντισμός αναπτύσσεται αντλώντας δύναμη από τις ρίζες της λαϊκής παράδοσης του κάθε έθνους. Το πνεύμα της εποχής είναι πλημμυρισμένο από το καυτό ενδιαφέρον για τον λαϊκό πολιτισμό. Αυτό κάνει την μουσική να εμπνέεται από τους λαϊκούς χορούς και τα λαϊκά τραγούδια.
Γενικά, ο 19ος αιώνας, ήταν γεμάτος από ένταση δράση σ’ όλους τους τομείς. Είναι η εποχή που αναπτύχθηκαν οι θετικές επιστήμες, η εποχή της γρήγορης τεχνικής ανάπτυξης, είναι η εποχή με τις βαθιές κοινωνικές αλλαγές. Δεν είναι τυχαιο λοιπον που δημιουργείται η σύγχρονη μουσικολογία, ως η προσπαθεια να ερευνηθει ολο το ευρος της μουσικης με επιστημονικα κριτηρια και μεθοδους.
Η μουσικη μελεταται μα παρισσοτερο ακουγεται. Η μεσαια ταξη, συνεχως αυξανομενη αριθμητικα, διεκδικει τους δικους της χωρους και τροπους διασκεδασης. Δημιουργειται αυτο που ονομαζεται λαϊκή μουσικη για να τη διαχωρίσουμε από τη λόγια.
Η ανακάλυψη της λαϊκής μουσικής συνδέεται με την αναζήτηση της ιδιαίτερης εθνικής ταυτότητας που χαρακτηρίζει την Ευρώπη των εθνών. Στις συνθέσεις του Σοπέν (1810-1849) συναντάμε φόρμες βασισμένες στη μουσική λαϊκή παράδοση της Πολωνίας. Στην Τσεχία και τη Σλοβακία, οι συνθέτες Σμέτανα (1824- 1884) και Ντβόρζακ (1841-1904) και στην Ισπανία ο Αλμπένιθ (1860-1909) και Γρανάδος (1867-1916) επηρεάζονται από τη λαϊκή μουσική των χωρών τους. Η δημιουργία εθνικής μουσικής σχολής στην Ελλάδα συνδέθηκε και με την αντιπαράθεση δημοτικιστών και καθαρευουσιάνων στις αρχές του αιώνα, με κυριότερους πρωτεργάτες το Διονύσιο Λαυράγκα, το Γεώργιο Λαμπελέτ, το Μάριο Βάρβογλη και το Μανόλη Καλομοίρη (Συμφωνία της Λεβεντιάς κ.ά.).
Καινουρια κεντρα διασκεδασης ανοιγουν και τα γραμμοφωνα εμφανιζονται στο τελος του αιωνα. Το τανγκο και η ρουμπα συναντουν το βαλς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου